- door Sakyong Mipham Rinpoche
De beoefening van aandachts- / gewaarzijn-meditatie maakt onderdeel uit van alle boeddhistische tradities. Bovendien is ze deel van, inherent aan alle menselijke wezens.
In meditatie ontdekken we steeds opnieuw wie en wat we zijn. Dat kan heel beangstigend zijn, of juist saai, maar na een tijdje zakt dat weg. We komen in een soort natuurlijk ritme en beginnen onze geest en ons hart op een fundamentele manier te ontdekken. Vaak denken we over meditatie als iets ongebruikelijks, een heilige of spirituele activiteit. Als we gaan oefenen, is dat een van de basisideeën waar we vanaf proberen te komen. Het punt is dat meditatie juist heel gewoon blijkt te zijn: het is de kwaliteit van aandacht die aanwezig is in alles wat we doen.Het belangrijkste dat de Boeddha ontdekte was dat hij zichzelf kon zijn, voor honderd procent. Hij ontdekte meditatie niet; er viel niets uit te vinden.
De Boeddha, ‘de Ontwaakte’, werd wakker en realiseerde zich dat hij niet hoefde te proberen anders te zijn dan wat hij was. Dus de hele boodschap van Boeddhisme is hoe te herontdekken wie we zijn.Dat is een eenvoudig uitgangspunt, maar toch worden we steeds weer afgeleid van onze oorspronkelijke staat, ons natuurlijk zijn. Gedurende de dag trekt alles ons weg van onze natuurlijke aandacht, ons aanwezig zijn. We zijn te bang, of te beschaamd, of te trots, om te zijn wie we zijn.We noemen het de reis, of het pad: steeds opnieuw proberen te herkennen dat we kunnen ontspannen en zijn wie we zijn. Dus het beoefenen van meditatie begint bij alles te vereenvoudigen. We zitten op het kussen, volgen onze adem en nemen onze gedachten waar. We versimpelen onze hele situatie.De manier om onze geest te temmen is het gebruiken van de techniek van aandacht. Eenvoudig gezegd is aandacht volledige opmerkzaamheid voor het detail. We worden volledig geabsorbeerd door de structuur van het leven, de structuur van het moment. We realiseren ons dat ons leven bestaat uit een aaneenschakeling van deze momenten en dat we ons niet kunnen bezighouden met meer dan één moment tegelijk. Ook al hebben we herinneringen aan het verleden en ideeën over de toekomst, het is de huidige situatie die we feitelijk ervaren.We zijn dus in staat ons leven volledig te beleven. We hebben misschien het gevoel dat gedachten over het verleden of de toekomst ons leven verrijken, maar door geen aandacht te schenken aan de directe situatie gaat het werkelijke leven aan ons voorbij. Er is niets dat we kunnen doen aan het verleden, we kunnen het alleen opnieuw en opnieuw herbeleven, en de toekomst is volkomen onbekend. De beoefening van aandacht is de beoefening van ‘in leven’ zijn. Als we praten over de
meditatietechnieken, bedoelen we levenstechnieken. We praten niet over iets dat apart van ons staat . Aandachtig zijn en op een aandachtige manier leven staan gelijk aan de beoefening van spontaniteit. Het is belangrijk te begrijpen dat het hierbij niet gaat om te proberen op een ‘hoger niveau’ te komen of een ‘hogere staat van geest’ te bereiken. We zeggen namelijk niet dat onze huidige situatie onwaardig is. Integendeel, de huidige situatie is toegankelijk en onbevooroordeeld, en dat kunnen we gaan zien door de beoefening van aandacht.
